Tokom ovog perioda hladnijih zimskih meseci, mnogi oko nas se razboljevaju: saradnici, rođaci, poznanici, deca i članovi porodice. Najčešće u oko 95% slučajeva se radi o gripu virusnog porekla (najčešći je rinovirus), koji dovodi do pojave neprijatnih simptoma. Da li se međutim zimi podrazumeva da ćemo se obavezno prehladiti ili dobiti grip? Ne! Ali zato su mnogo veće šanse za to ukoliko uzmemo u obzir sledeće faktore:
- Usled hladnoće, naši udovi i krvni sudovi se skupljaju, kako bi štitili organizam od gubitka toplote, ali pošto i ćelije imunog sistema putem krvotoka cirkulišu kroz organizam, i oni će teže proći kroz “uske prepreke”, i na taj način će imati oslabljeni odbrambeni kapacitet. Organizam će na to reagovati pospešivanjem curenja nosa i kijanja, kako bi ubrzalo izbacivanje, sa ciljem da zaštiti disajne puteve i organe od zaraze.
- Pored toga, usled smanjene količine vlažnosti vazduha i više vremena provedenog u zatvorenom prostoru sa u mnogo većoj meri ustajalim vazduhom zbog grejanja i manje provetravanja, dolazi i do veće koncentracije uzročnika, što može lako dovesti do nastajanja obolenja usled već ranije oslabljenog imunog sistema.
- Naravno, ne smemo zaboraviti ni na nedostatak vitamina D, koji manje-više pogađa svakog od nas tokom zime. Odgovarajući nivo vitamina D doprinosi pravilnoj odbrani organizma od štetnih uzročnika, ali na žalost zimi dolazi do isrcpljivanja naših zaliha stvorenih tokom letnjeg sunčanog perioda, ako smo uopšte i imali odgovarajuće zalihe.
Ovo nabrajanje ne deluje veoma obećavajuće, ali navešćemo i neke mere koje mogu pomoći da se ipak izbegnu zimska obolenja:
- Osnovno je, da prvo preveniramo zimski nedostatak vitamina D, i da se pobrinemo za redovan dnevni unos. Prema rezultatima kliničkih ispitivanja, vitamin D doprinosi jačanju odbrane organizma od štetnih uzročnika. Ovo blagotvorno dejstvo se najviše ogleda u jednoj naučnoj studiji, koja opisuje taj dejstveni pricip kod dece obolele od gripa. U sklopu studije je utvrđeno, da je kod dece koja su tokom kritičnog perioda redovno dobijala dopunu vitamina D u većim dozama, bilo 78% manje slučajeva obolenja gripa i prehlade. Prema višestrukim naučnim i medicinskim studijama se procenjuje, da se čak za oko 90% mogla smanjiti učestalost pojave gripa, ukoliko bi se globalno ostvarilo postizanje neophodnog optimalnog nivoa vitamina D kod opšte populacije.
- Prema ispitivanjima koja su vršena kod dece, došli su do zaključka, da dnevni unos 10-15 mg cinka dovodi do smanjenja učestalosti pojave prehlade, manjeg broja izostanaka iz škole, kao i smanjenja upotrebe antibiotika. Jedno ranije ispitivanje je potvrdilo i to da dodatni unos cinka u kombinaciji sa vitaminom C može uspešno doprineti smanjenju trajanja obolenja i ublažavanju ozbiljnosti pratećih simptoma. To nije iznenađujući rezultat, pošto vitamin C doprinosi jačanju aktivnosti imunih ćelija, a nedostatak cinka pogoršava rad imunih ćelija. Iako su ispitivanja vršena uglavnom na deci, ne postoji biološki razlog zbog kojeg bi dodatni unos cinka ili vitamina C blagotvorno funkcionisao samo kod dece.
- Prema jednom ispitivanju koje je rađeno 2011. godine, redovan unos probiotika može doprineti smanjenju učestalosti zaraza disajnih puteva, kao i kraće vreme trajanja zaraza i primene antibiotika, kao i smanjenje perioda izostanaka iz škole. Ispitivanje su ponovili 2015. godine, kada su ponovo dobili iste rezultate.
- Laboratorijska i klinička ispitivanja vršena sa crnom zovom (bazgom) su pokazala, da može biti efikasna u odbrani od uticaja gripa. Dokazali su, da određena jedinjenja mogu neutralisati tipove gripa A i B, kao i određene površinske delove virusa herpesa, koji učestvuju u procesima inficiranja ćelije. Klinička ispitivanja su pokazala, da ukoliko se ekstrakt crne zove unese u prvih 48 sati zaraze, da uspešno doprinosi da se inhibiraju virusi. U sklopu jednog ispitivanja su osobe koje su pokazivale rane simptome gripa virusnog porekla, tipa B, podelili u dve grupe. Jedna grupa je dobijala placebo, a drugoj su davali ekstrakt crne zove. Kod grupe koja je primala zovu, kod 93% obolelih je došlo do značajnog poboljšavanja stanja sa smanjenjem simptoma već posle samo 2 dana, a nakon 3 dana je došlo do potpunog povlačenja simptoma kod 86% slučajeva. Naspram toga, kod grupe koja je dobijala placebo, čak i nakon 5 dana se samo 40% obolelih osećalo bolje.
Možemo dakle da se borimo protiv zimskih obolenja i na prirodan način, uz dodatni fokus na odgovarajuću higijenu i po potrebi sa primenom odgovarajućih zaštitnih rešenja jačanja imunizacije u vidu neophodnih vakcina!
Korišćena literatura i izvori: Temperature-dependent innate defense against the common cold virus limits viral replication at warm temperature in mouse airway cells - Foxman EF et al., Proc Natl Acad Sci U S A. 2015 Jan 20;112(3):827-32
Prevention and treatment of the common cold: making sense of the evidence - G. Michael Allan MD, Bruce Arroll MB ChB PhD, CMAJ. 2014 Feb 18;186(3):190-9.
Immune-Enhancing Role of Vitamin C and Zinc and Effect on Clinical Conditions – Wintergerst et al., Ann Nutr Metab 2006;50:85-94
Probiotics for preventing acute upper respiratory tract infections - Hao Q. et al., Cochrane Database Syst Rev. 2011 Sep 7;(9)
Colds and Influenza: A Review of Diagnosis and Conventional, Botanical, and Nutritional Considerations - Mario Roxas, ND and Julie Jurenka, MT (ASCP), Alternative Medicine Review Volume 12, Number 1 2007
